Punika Cathetan Ngengingi Aksara Swara
1- Werdining Aksara Swara
Ingkang kasebat aksara swara ing sastra
jawi utawi sastra carakan, inggih punika aksara ingkang nglambangaken
ungeling swanten murni ingkang tanpa angandhut wyanjana, utawi
nirwyanjana, ingkang ateges swanten ingkang sepi lan suwung saking
ananing wyanjana cacah kalih dasa, ugi suwung saking wyanjana panglemes
(ha-wa-ya sinengker).
Aksara swara ing sastra carakan wonten 5 warni, inggih punika:
1. ꧕ꦛ = A (a-swara)
2. ꦑ꧆ = I (i-swara)
3. ꦓ꧗ = U (u-swara)
4. ꧖ = E (e-swara)
5. ꦈ꧗ = O (o-swara)
3- Ungeling Aksara Swara
Wonten rare cacah gangsal ingkang kaparingan nami A, I, U, E, O. Lajeng tiyang-tiyang sami angarani rare-rare kalawahu kanthi sebatan:
Wonten rare cacah gangsal ingkang kaparingan nami A, I, U, E, O. Lajeng tiyang-tiyang sami angarani rare-rare kalawahu kanthi sebatan:
“si-A, si-I, si-U, si-E, si-O”
(kaucapaken kanthi logat basa Indonesia). Lah ungel “A, I, U, E, O”
kados ing pangucaping logat basa Indonesia nalika nyebat “si-A, si-I,
si-U, si-E, si-O”makaten punika kalawahu ungeling aksara swara ingkang
leres. Ing sastra latin kalambangaken kanthi aksara “a, i, u, e, o”
ingkang kaungelaken kawedal saking tenggorokan kanthi tanpa prana/tanpa
angin. Dene ing sastra arab kalambangan kanthi aksara “hamzah”. Punika
ungeling aksara swara.
Kados ingkang sampun katrangaken ing
andharan werdining aksara swara ing inggil, aksara swara ing sastra
carakan punika kangge nyerat sadaya ungeling basa ingkang sipat
nirwyanjana. Dene patrapipun makaten:
a- Sadaya swanten a,i,u,e,o ingkang asli
saking kekataning tembung basa jawi, punika sanes nirwyanjana, pramila
boten kenging kaserat kanthi aksara swara.
Tuladha:ꦀꦄꦸ (leres, tembung asli jawi)=>boten kaserat=> ꧕ꦛꦄꦸ (salah)
ꦀꦶꦼꦇꦸꦁꦿ (leres, tembung asli jawi)=> boten kaserat=> ꦑꦼ꧆ꦇꦸꦁꦿ (salah)
ꦀꦸꦅꦁꦿ (leres, tembung asli jawi)=> boten kaserat=> ꦓ꧗ꦅꦁꦿ (salah)
ꦺꦀꦅꦁꦿ (leres, tembung asli jawi)=> boten kaserat=> ꧖ꦅꦁꦿ (salah)
ꦺꦀꦻꦏꦾ (leres, asli jawi)=>boten kaserat => ꦈ꧗ꦏꦾ (salah)
b- Sadaya swanten a,i,u,e,o ingkang asal
saking kekataning tembung manca ingkang ngandhut swantening wyanjana
sinengker utawi swanten panglemes ha-wa-ya, punika sanes nirwyanjana,
pramila boten kenging kaserat kanthi aksara swara.
Tuladha:ꦏꦀꦸꦆꦿ (leres, panglemes ha)=>boten kaserat=> ꦏꦓ꧗ꦆꦿ (salah)
ꦄꦸꦈꦆꦿ (leres, panglemes wa)=>boten kaserat=> ꦄꦸ꧕ꦛꦆꦿ (salah)
ꦄꦸꦉꦶꦍꦾ (leres, panglemes ya)=>boten kaserat=> ꦄꦸꦉꦶ꧕ꦛꦾ (salah)
ꦀꦶꦁꦟꦶꦍ (leres, panglemes ha,ya)=>boten kaserat=> ꦑ꧆ꦁꦟꦶ꧕ꦛ (salah)
c- Sadaya swanten a,i,u,e,o ingkang asal
saking kekataning tembung manca ingkang boten ngandhut swantening
wyanjana sinengker utawi swanten panglemes ha-wa-ya, punika ateges
nirwyanjana, pramila kedah kaserat kanthi aksara swara.
Tuladha:꧕ꦛꦄꦉꦿ (leres, nirwyanjana)=>boten kaserat=> ꦀꦄꦉꦿ (salah)
ꦑ꧆ꦑꦝꦶꦫꦿ (leres, nirwyanjana)=>boten kaserat=>ꦀꦶꦑꦝꦶꦫꦿ (salah)
ꦑ꧆꧂ꦇ꧖ꦉꦿ (leres, nirwyanjana)=>boten kaserat=>ꦀꦶ꧂ꦇꦺꦀꦉꦿ (salah)
ꦓ꧗ꦇꦹꦊꦿ (leres, nirwyanjana)=>boten kaserat=>ꦀꦸ ꦇꦹꦊꦿ (salah)
ꦈ꧗ꦺꦆꦚꦻ (leres, nirwyanjana)=>boten kaserat=> ꦺꦀꦻꦺꦆꦚꦻ (salah)
꧕ꦛꦺꦏꦃꦶꦄ (leres, nirwyanjana)=>boten kaserat=>ꦀꦺꦏꦃꦶꦄ (salah)
ꦏꦄꦆꦷꦁꦿꦺꦑꦻꦄꦥꦶꦉꦶꦾꦺꦈꦻꦁꦚꦷꦁꦷꦝꦊꦆꦶꦼꦚꦀꦆꦸꦽ꧋
ꦄꦈꦸꦉꦎꦸꦈꦸ ꦁꦤꦼꦓꦶꦼꦊꦓꦄꦛꦏꦶ꧌
== sigeg kang cinarita, ꦄꦷꦺꦁꦚꦄꦘꦁꦥꦀꦁꦿ ….꧌
https://poswayang.wordpress.com/2011/08/06/aksara-swara/
makasi infonya ... tzpi sayang sekali aksara jawanya gak kebaca
BalasHapus